Զրույց Ֆաբ Լաբ Հայաստանի գլխավոր տնօրեն Ժակլին Կարաասլանյանի հետ

Ֆաբ Լաբ Հայաստանը ստեղծում է նոր բրենդ, կայք և ծրագրերի։ Ժակլին Կարաասլանյանը՝ Learning Learning Architects-ի գործադիր տնօրենը, պատմել է համայնքի, ստեղծարարության և համագործակցության տեսլականի մասին:

Հարց. Կներկայացնե՞ք Ֆաբ Լաբ Հայաստանի պատմությունը:

Ժակլին.- Ֆաբ Լաբ Հայատանն իր գործունեությունը սկսել է 2013 թվականին, երբ ՀՀ Կենտրոնական բանկը տեղափոխվեց Դիլիջան՝ կայացնելով կյանքը փոխող որոշում՝ հզորացնել և փոխակերպել այս համայնքը կրթության և տեխնոլոգիական նորարարությունների միջոցով:

Ֆաբ Լաբ Հայատանը ստեղծվել է որպես հայ նոր սերնդի կենտրոն և ցատկահարթակ, որը խթանում է ստեղծարարությանը, համագործակցությանը և ձեռներեցությանը:

Ֆաբ Լաբ Հայատանն և Ֆաբ Ակադեմիան հնարավոր են դարձել բազմաթիվ մարդկանց օգնությամբ, այդ թվում՝ «Ֆաբ Լաբ» և «Ֆաբ Ակադեմիայի» ծրագրերի ստեղծողների Բիթերի և ատոմների կենտրոնում՝ MIT Media Lab-ի քույր լաբորատորիայում:

Ֆաբ Լաբի հայեցակարգը առաջացել է որպես Grassroots Invention Group-ի և Բիտերի և ատոմների կենտրոնի համագործակցություն, որը լայնորեն ուսումնասիրել է, թե ինչպես կարելի է համայնքը ժողովրդական մակարդակում զինել տեխնոլոգիայով:

Մենք երախտապարտ ենք հիմնադիր Նիլ Գերշենֆելդին, ով ասել է՝ «Ուր էլ որ մենք բացենք Ֆաբ Լաբ, մենք տեսնում ենք, որ այն գրավում է շատ միանման նկարագիր ունեցող՝ վառ, և հնարամիտ մարդկանց»:

Հայաստանի կենտրոնական բանկի շնորհիվ, որը հիմնել և հովանավորել է Ֆաբ Լաբ Հայատանը, հնարավոր է եղել ստեղծել թվային արտադրության նոր մշակույթ։
Այն սկսվել է Մասաչուսեթսի տեխնալոգիական ինստիտուտի (MIT) բիտերի և ատոմների կոնտրոնում՝ գիտնական Նիլ Գերշենֆիլդի գլխավորությամբ։
Այն աջակցություն է ստանում ամբող աշխարհում գործող ավելի քան 2500 ֆաբ Լաբերի աճող ցանցից և հազարավոր համատեղ ստեղծագործող գյուտարարներից։

Ժակլին Կարաասլանյան.

« Ֆաբ Լաբ Հայաստանտ կրթական փորձառությունների, ողջ կյանքի ընթացքում ուսուցման, անսահման ստեղծագործության և բեկումնային նորարարությունների համայնքային օջախ է, և այս ամենը հանուն հետաքրքրասիրության և խնդիրների լուծման: Մենք կամրջում ենք տեղացիների, աշխարհի առաջատար տեխնոլոգիաների և գլոբալ ուսումնական համայնքի միջև եղած բացը, որպեսզի բոլորը կարողանան գալ և խաղալ:

Դպրոցականներից մինչև ֆերմերներ և մինչև վետերաններ՝ հետաքրքիր մտքեր ունեցող յուրաքանչյուր ոք կարող է լինել ստեղծագործական և ձեռներեցության այս մեղվի փեթակում:
Մենք ձևավորվել ենք տեղական համայնքի կողմից և դրա համար, սակայն մենք նաև պատրաստ ենք ավելի ընդլայնվել և մեր ձայնը բարձրացնել համաշխարհային զրույցին՝ օգտագործելով Ֆաբ Լաբի համաշխարհային ցանցը՝ գիտելիքների փոխանակման և համատեղ ստեղծագործման համար:

Ֆաբ Լաբը լավագույնս աշխատում է, երբ ունենք Ֆաբ Ակադեմիայում հաճախող ուսանողների կայուն հոսք:

Սա ստեղծում է մեխանիզմ՝ հնարավորինս շատ կարողություններով մարդկանց զինել անհրաժեշտ հմտություններով, ովքեր կարող են ընկալել թվային աշխատանքային մշակույթի մտածելակերպը:

Առանց Ֆաբ Ակադեմիայի և հզոր ցանցի, Ֆաբ Լաբը դառնում է պարզապես տարածք արհեստավորների համար կամ ռոբոտաշինական լաբորատորիա, այլ ոչ թե լիարժեք Ֆաբ Լաբ:

Ի՞նչ է Ֆաբ Լաբը և Ֆաբ Լաբ Հայաստան/Դիլիջանը։
Ժակլին. — Ֆաբ Լաբ Հայաստան/Դիլիջանը մանկավարժների, արվեստագետների, ինժեներների, գիտնականների, ծրագրային ապահովման մշակողների, ուսանողների, մասնագետների, արհեստավորների և հետաքրքրասեր մարդկանց բաց համաշխարհային համայնքի մի մասն է:
Ոգեշնչված MIT-ի բիթերի և ատոմների կենտրոնի կողմից մշակված մոդելից՝ մենք կամրջում ենք տեղացիների և աշխարհի առաջատար տեխնոլոգիաների միջև եղած բացը, որպեսզի բոլորը կարողանան ստեղծել, հորինել և լուծել խնդիրներ:

Հեշտ հասանելիությամբ ժամանակակից թվային արտադրության տեխնիկան և արտադրական գործիքները, ինչպես նաև բաց կոդով ծրագրակազմը և լաբորատորիան դռներ են բացում փորձի միջոցով սովորելու համար:

Սա խաղահրապարակ է նախագծային ուսանողների ուսուցման, շարունակական կրթության և զարգացման հնարավորությունների համար բոլոր տարիքի մարդկանց համար, ինչպես նաև տեղական բիզնեսի համար նորարարական արտադրանքի մշակման և ձեռներեցության համար: Միևնույն ժամանակ, մեր գիտելիքները, հետազոտությունները և հայտնագործությունները գլոբալ ցանցում գտնվող այլ Ֆաբ Լաբերի հետ կիսելը նշանակում է, որ մենք բոլորս կարողանում ենք օգուտ քաղել շատ ավելի արագ, դինամիկ և հետաքրքիր տեմպերով զարգացող հետազոտություններից, դիզայնից, փորձարկումներից և կրկնություններից:

Ֆաբ Կաբ Հայաստանը շատ ապահով վայր է բոլոր տարիքի, սեռի, ռասայի և մշակույթի համայնքի անդամների համար՝ խաղալու, սովորելու, փորձարկելու և ստեղծագործելու: Չկան մուտքի խոչընդոտներ և չկան հնարավորի սահմաններ: Սա այն վայրն է, որտեղ դուք կարող եք դառնալ թվային արհեստավոր և ստեղծել «գրեթե» ամեն ինչ…

Ո՞րն է Ֆաբ Լաբ Հայաստանի տեսլականը։
Ժակլին.- Մենք ցանկանում ենք աջակցել հետաքրքրասեր մտքերին և համարձակ կատարողներին՝ պատկերացնել անհնարինը, նորարարություն մտցնել և վերանայել ստատուս քվոն: Մեր տեսլականն այն է, որ Ֆաբ Լաբը լինի ստեղծարարության և ձեռներեցության բազմամշակութային, բազմամյա փեթակ, որտեղ մարդիկ հավաքվում են ավելի լավ աշխարհ պատկերացնելու և այն կյանքի կոչելու համար: Մենք ունենք նաև համայնքը վերափոխելու, կրթությունը հարստացնելու, փոքր բիզնեսի խթանման, ձգտումները սնուցելու և մարզի հեղինակությունը բարձրացնելու տեսլական:

Ինչպե՞ս եք և ինչու՞ սկսեցիք նմանատիպ բան:

Ես տեսնում եմ 5 հիմնական արժեքներ, որոնք պետք է առաջնորդեն մեր աշխատանքը արագ փոփոխվող աշխարհում և թույլ տալ, որպեսզի ընդլայնվեն և օգտագործվեն հնարավորությունները։
Համայնք. Ոչինչ չի կարելի անել առանց համայնքի։
Հետաքրքրասիրություն. Բաց պահեք միտքը։
Քաջություն. Սկսսելու ժամանակը հիմա է։
Ստեղծարարություն. Լինել միշտ նորարար։
Համագործակցություն. Տեղական և համաշխարհային մակարդակում։
Մենք պետք է միշտ միաժամանակ մտածենք միկրո և մակրո մաշտաբներով։

–Արմեն Նուրբեկյան

Ժակլին. — Արժեքները միշտ լավ սկիզբ են, և Ֆաբ Լաբ Հայաստանի համար առանցքային և առաջնահերթ արժեքը համայնքն է: Մենք ցանկանում ենք զարգացնել առողջ, հաջողակ և կենսունակ համայնք:

Երկրորդ՝ մենք դա անում ենք, քանի որ ցանկանում ենք խրախուսել հետաքրքրասիրությունը և քաջությունը՝ նոր բան ստեղծելու կամ այլ կերպ անելու համար: Հեշտ է բողոքել կամ կենտրոնանալ այնպիսի խոչընդոտների վրա, ինչպիսիք են ֆինանսական սահմանափակումները, բայց իրականությունն այն է, որ աշխարհի հեղափոխական գյուտերի մեծ մասը չեն ստեղծվել հարուստ մարդկանց կողմից:

Երրորդ՝ մենք ցանկանում ենք աջակցել և խրախուսել ստեղծագործ տնտեսությունը։ Ստեղծագործական արդյունաբերությունները Միացյալ Թագավորությունում տնտեսական ակտիվության և զբաղվածության զգալի աղբյուր են, օրինակ՝ 2019 թվականին նրանք 116 միլիարդ ֆունտ ստեռլինգ (156 միլիարդ ԱՄՆ դոլար) են ներդրել Միացյալ Թագավորության տնտեսությանը և կազմել Մեծ Բրիտանիայի համախառն ավելացված արժեքի (GVA) 6%-ը: ԱՄՆ Տնտեսական վերլուծության բյուրոյի տվյալներով՝ ստեղծարար տնտեսությունն ապահովում է 919,7 միլիարդ դոլարի ավելացված արժեք, աջակցում է 5,2 միլիոն աշխատատեղի և կազմում է երկրի տնտեսության 4,3 տոկոսը։ Ստեղծագործական տնտեսության ներդրումը համաշխարհային համախառն ներքին արդյունքում (ՀՆԱ) կազմում է 6,1%-ից մի փոքր ավելին, ինչը միջինը կազմում է ամբողջ աշխարհում ազգային ՀՆԱ-ի 2%-ից 7%-ը: Միավորված ազգերի կազմակերպությունը գնահատում է, որ ստեղծագործական արդյունաբերությունը տարեկան 2,25 տրիլիոն դոլար եկամուտ է բերում և ապահովում է 30 միլիոն աշխատատեղ ամբողջ աշխարհում:
Այժմ այն մեծ գումար է կազմում: Այնպես որ, խոսքը միայն ՏՏ-ի, գինեգործության և զբոսաշրջության մասին չէ։ Մենք նաև ցանկանում ենք աջակցել Հայաստանի ստեղծարար տնտեսությանը: Այս երկիրը հարուստ է ստեղծագործ տաղանդներով, և մենք կարող ենք դրանք զարգացնել Ֆաբ Լաբի, թվային արվեստի, թվային արտադրության և թվային մշակվող արտադրության միջոցով: Մենք պատրաստ ենք միանալ 4-րդ արդյունաբերական հեղափոխությանը, որը տեղի է ունենում հենց հիմա։

Մեկ այլ կարևոր գործոն է մտածելակերպի և աշխատանքի մեթոդների փոփոխությունը, ինչպես նաև սովորելը և համագործակցությունը խրախուսելը: Երբ մենք սովորում ենք համագործակցել, մենք կարող ենք հասնել զարմանալի բաների և կառուցել գրեթե ամեն ինչ, որ հնարավոր է պատկերացնել, ի վերջո, ամբողջ երկիրը կշահի համագործակցությունից: Երբ նկարիչը համագործակցում է ինժեների, ծրագրավորողի, արդյունաբերական դիզայների, բրենդինգի և մարքեթինգի մասնագետի, մտավոր սեփականության իրավաբանի հետ, նրանք կարող են նորամուծություններ անել ցանկացած խնդրից կամ շուկա բերել գրեթե ամեն ինչ, ինչ պատկերացնում են միասին:

Ես հպարտ եմ, որ աջակցում եմ արժեքային համակարգին, որը հզորացնում է համայնքային ցանցը՝ ավելի մեծ մտածելու, գործելու, ստեղծելու և տեղային ու գլոբալ հարաթակում կիսվելուն։

–Ներսես Երիցյան

Ի՞նչ կարող են անել մարդիկ իրենց նոր գաղափարներով, ապրանքներով կամ գյուտերով: Շատերն ասում են, որ սա փոքր շուկա է, և ես հաճախ եմ լսում երկկողմանի փակ սահմանների, ոչ ուղիղ ծովային նավահանգիստների և այլնի մասին։ Ի՞նչ կասեք մտավոր սեփականության մասով:

Ժակլին. — Ֆաբ Լաբ Հայաստանը և թվային արտադրության գործիքներին հավասար հասանելիությունը կօգնի շուկա բացել տեղական նորարարների համար, քանի որ նրանց գաղափարները, դիզայնը և կոդերը կարող են ճանապարհորդել երկնքով և արտադրվել աշխարհի ցանկացած կետում:

Արտոնագրի ամբողջ իմաստն այն է, որ ձեզ թույլ տա կիսվել ձեր հեղափոխական գաղափարներով աշխարհի հետ և ստանալ այն ճանաչումը, որին դուք արժանի եք որպես գյուտարար:

Սա գիտության և տեխնիկայի աշխարհին դրդում է առաջընթացի: Հենց սրան է ուղղված Ֆաբ Լաբի գլոբալ ցանցը, և գաղափարների ու մտավոր սեփականության, արտոնագրերի և ապրանքանիշերի շրջանառությունը հարստությունը վերադարձնելու ճանապարհներից մեկն է այն մարդկանց և երկրներին, որոնք ծնել են այդ գաղափարները:

Ճիշտ այնպես, ինչպես մարդիկ, ովքեր ունեն և՛ ֆիզիկական, և՛ թվային ներկայություն տեղական և միջազգային մակարդակներում, առարկաները կարող են ոչ միայն ատոմներ լինել ֆիզիկական աշխարհում, այլև կարող են վերածվել բիթերի և ճանապարհորդել էլփոստի և ինտերնետի միջոցով: Դուք կարող եք նախագծել և նախատիպել օբյեկտը մեր Ֆաբ Լաբ Հայաստանում/Դիլիջանում, այնուհետև ուղարկել այն մեկ այլ վայր: Այն ​​կարելի է կտրել, հավաքել և նորից միավորել իր նպատակակետում: Այժմ գաղափարներն ու իրերը կարող են ճանապարհորդել առանց ֆիզիկական աշխարհի սահմանափակումների:

Ֆաբ Լաբ Հայաստանը/ Դիլիջանը բացում է հնարավորությունների նոր աշխարհ համայնքերի համար՝ միանալու և ստեղծվախ խնդիրների համար սեփական լուծումները գտնելու համար։

–Ժակլին Կարաասլանյան

ՀՀ կենտրոնական բանկի գլխամասային գրասենյակը գտնվում է Երևանում և Դիլիջանում։ ԿԲ — ն անկախ հաստատություն է, որը պատասխանատու է երկրի բոլոր թղթադրամների և մետաղադրամների թողարկման, բանկային հատվածի վերահսկողության և կարգավորման, ինչպես նաև պետական ​​արժութային պահուստների պահպանման համար: ԿԲ — ն նաև Հայկական դրամատան միակ սեփականատերն է։ Բանկն ունի ֆինանսական ներառման խթանման քաղաքականություն և հանդիսանում է Ֆինանսական ներառման դաշինքի անդամ: 2012 թվականի հուլիսի 3-ին Հայաստանի Կենտրոնական բանկը հայտարարեց, որ մայիսյան հռչակագրին համապատասխան ֆինանսական ընդգրկման կոնկրետ պարտավորություններ է ստանձնելու։ 2012թ. սեպտեմբերի 28-ին, 2012թ. Գլոբալ քաղաքականության ֆորումի ժամանակ, բանկը մայիսի հռչակագրի միջոցով լրացուցիչ պարտավորություն ստանձնեց՝ խրախուսելու աղքատամետ մասնավոր հատվածի արտադրանքների ընդունումը՝ կենտրոնանալով նորարարական ուղիների վրա, ինչպիսիք են բջջային և էլեկտրոնային փողը: Ինչպես նաև ներդնել բողոքների արագ, արդյունավետ և անվճար մշակման համակարգ ֆինանսական միջնորդի գրասենյակի միջոցով և բարելավել իրավական ու կարգավորող դաշտը, որպեսզի սպառողները լինեն տեղեկացված, պաշտպանված և կարողանան օգտվել բոլոր ծառայություններից: ՀՀ Կենտրոնական բանկի ներկայիս նախագահը բժիշկ Մարտին Գալստյանն է։

Ներսես Երիցյանը ՀՀ Կենտրոնական բանկի նախագահի տեղակալն է և էկոնոմիկայի նախկին նախարարը։ Հայաստանի անկախացումից ի վեր նա ակտիվորեն մասնակցել է Հայաստանում տնտեսական քաղաքականության մշակմանն ու իրականացմանը։ Սովորել է Երևանի պետական ​​տնտեսագիտության ինստիտուտում («մակրոտնտեսագիտություն» մասնագիտությամբ), ապա ավարտել է մակրոտնտեսագիտության բաժնում ասպիրանտուրա և ստացել տնտեսագիտության թեկնածուի գիտական աստիճան։

Երիցյանն աշխատել է որպես ՀՀ Ազգային ժողովի գլխավոր փորձագետ, իսկ ՀՀ Կենտրոնական բանկում՝ նախագահի օգնական, դրամավարկային քաղաքականության վարչության պետ, նախագահի գլխավոր խորհրդական և ֆինանսական մոնիտորինգի կենտրոնի ղեկավարի ժամանակավոր պաշտոնակատար, եղել է Կենտրոնական բանկի խորհրդի անդամ։ Նա եղել է Արժույթի միջազգային հիմնադրամի հոլանդական խմբի գործադիր տնօրենի խորհրդականը։ Երիցյանը դարձել է նաև ՀՀ Առևտրի և տնտեսական զարգացման նախարար և այն վերափոխել է էկոնոմիկայի նախարարության։ Նա «Հայկական միջազգային քաղաքականության հետազոտական ​​խմբի» գործադիր խորհրդի անդամ է:

Արմեն Նուրբեկյանը ՀՀ Կենտրոնական բանկի մակրոտնտեսական վարչության ղեկավարն է և Գործադիր կոմիտեի անդամ։ Եղել է գիտահետազոտական ​​բաժնի տնօրեն և Դիլիջանի ուսումնահետազոտական ​​կենտրոնի փոխտնօրեն։ Քանակական մեթոդների դասախոս, Հայաստանի Ամերիկյան համալսարանում ստացել է մագիստրոսի աստիճան: Աշխատել է Արժույթի միջազգային հիմնադրամում Վաշինգտոնում՝ որպես տնտեսագետ և հետազոտական ​​բաժնում նախագծի պատասխանատու: Արմեն Նուրբենկյանը ստացել է մաթեմատիկայի դոկտորի կոչում է Երևանի պետական ​​համալսարանում և կառավարման ֆինանսներ, կորպորատիվ ֆինանսներ, ներդրումներ, ֆինանսական հաստատությունների կառավարում բաժնում մագիստրոսի կոչում Հայաստանի Ամերիկյան Համալսարանում: Նա մաթեմատիկայի բակալավրի աստիճան է ստացել Երևանի պետական ​​համալսարանում։ Նուրբենկյանն ապրում է Հայաստանի Դիլիջան քաղաքում։

Ժակլին Կարաասլանյանը Ֆաբ Լաբ Հայաստան/Դիլիջանի գլխավոր գործադիր տնօրենն է: Ժակլինը, համագործակցելով Հայաստանի Կենտրոնական բանկի հետ, օգնեց, որ Հայաստանում ևս բացվեն երկու Ֆաբ Լաբեր: Ֆաբ Լաբը սերտորեն կապված է DIY շարժման, բաց կոդով սարքաշարի, արտադրողի մշակույթի, ազատ և բաց կոդով շարժման հետ և կիսում է ինչպես փիլիսոփայությունը, այնպես էլ տեխնոլոգիան նրանց հետ: Ժակլին Կարաասլանյանը ստանձնել է գլխավոր գործադիր տնօրենի ժամանակավոր դերը՝ հավաքագրելու և վերապատրաստելու նոր ղեկավար թիմ, որը կօգնի Հայաստանը մղել դեպի 4-րդ արդյունաբերական հեղափոխություն և թվային արտադրության նոր դարաշրջան:

Ժակլին Կարաասլանյանը միացել է MIT Media Lab-ի հիմնադիր թիմին դրա սկզբնավորման ժամանակ: Նա աշխատել է արհեստական ​​ինտելեկտի, կրթության և տեխնոլոգիայի առաջամարտիկ պրոֆեսոր Սեյմուր Փափերթի հետազոտական ​​թիմերի հետ:

Ինչպես նաև MIT Media Lab-ի հիմնադիր Նիկոլաս Նեգրոպոնտենի, MIT Media Lab-ի համահիմնադիր և արհեստական բանականության ռահվիրա Մարվին Մինսկիի, MIT Media Lab-ի, Ինտերակտիվ ֆիլմի հետազոտության խմբի, Media Fabrics Research Group-ի համահիմնադիր Գլորիաննա Դևենպորտի և կոմպոզիտոր և երաժշտության տեխնոլոգիայի նորարար Թոդ Մաքովըրի հետ։

Ժակլինը բացառիկ կարողություն է ձեռք բերել՝ հղկելու առաջացող հայեցակարգերը և մշակելու համապատասխան ռազմավարական գործողություններ՝ որակյալ նախատիպի ձևավորման և ամբողջական զարգացման համար:

Նա «Learning Learning Architects»-ի համահիմնադիրն ու գործադիր տնօրենն է՝ լուծումների նոր գործակալություն, որը տեսլականը վերածում է գործողությունների, նախագծերի, ապրանքների և ծառայությունների:

Աշխատում է տեխնոլոգիայի, արհեստական ​​ինտելեկտի, կրթության և կառուցողական ուսուցման նորարարների հետ: Հիմնվել է ԱՄՆ -ի Բոստոն քաղաքում։

Ժակլինը եղել է «Լույս» կրթական հիմնադրամի հիմնադիր անդամ, որտեղ նա ստեղծել և իրականացրել է հեռանկարային կրթական ծրագրեր՝ զարգացնելու նոր սերնդի քննադատ մտածողների և դերասանների Հայաստանում, որտեղ նա տնօրինել է 25 միլիոն ԱՄՆ դոլարին համարժեք կրթաթոշակ, որը հնարավորություն է տվել ավելի քան 500 հայ գիտնականների 18 տարբեր երկրներից՝ շարունակելու իրենց բակալավրիատի և ասպիրանտուրայի ուսումը՝ աշխարհի 10 լավագույն համալսարաններում: Ժակլինը մասնագիտացած է առաջատար առաջադեմ հետազոտական ​​թիմերում: Նա կրթություն է ստացել MIT Media Lab-ում փորձառական ուսուցման ոլորտում և Փարիզի Սորբոնում՝ լեզվաբանության և համեմատական ​​գրականության մեջ

Լուսանկարը՝ Ներսես Երիցյան, A1Plus.am -ից։

Ֆաբ Լաբ Հայաստանի բրենդը ստեղծվել է Բոստոնում հիմնված խորհրդատվական Learning Learning Architects Խմբի կողմից
www.learninglearningarchitects.com
www.brandreal.io